دستگاه حفاری تونل (Tunnel boring machine) که به نام مخفف TBM معروف است نوعی ماشین غول پیکر است که تقریبا در همه حفاری های تونل از آن استفاده میشود. این دستگاه با مته هایش و حرکت چرخشی که دارد با حفر تونل پیش میرود. از این دستگاه غول پیکر برای حفر تونلهایی با مقطع دایره ای که قطری بیش از ۱ متر دارند استفاده میشود.
در روش های قدیمی که با استفاده از انفجار و مته زنی تونل زده میشد باعث مشکلاتی در محیطهای اطراف و همچنین باعث نامنظم بودن تونل کنده شده میشد اما با استفاده از این دستگاه هیچ یک از دو مشکل ذکر شده وجود ندارد که باعث ارزانتر شدن هزینه ساخت میشود. البته ساخت دستگاه های TBM بسیار گران است و همچنین امکان جابجایی زیادی ندارند به همین دلیل شاید برای پروژه های کوچک استفاده از این دستگاه ها گرانتر از روش سنتی باشد اما برای پروژه های بزرگ و تونلهای طولانی تر به دلیل دقت در انجام پروژه و کاهش زمان پروژه این اختلاف قیمت جبران میشود.
بیشترین قطر TBM 15/43متر است که برای پروژه ای در شانگهای چین ساخته شده است. البته در این پروژه خاک و سنگهای محل نرم بوده اما برای سنگهای سخت بیشترین قطر 14/4متر بوده است.
به طور معمول سرعت چرخش این نوع دستگاه ها بین ۱ تا ۱۰ دور در دقیقه است که بستگی به نوع خاک دارد.
یکی از ویژگیهای خوب دستگاه های TBM این است که خرده سنگ و خاک حفر شده بصورت اتوماتیک بر روی ریل های موجود در آن خارج میشوند. در بیشتر مواقع این خاک و سنگ خارج شده در ساخت بتن برای خود پروژه استفاده میشود
